Trang phục phụ nữ Dao đỏ

Đồng bào dân tộc Dao ở Tuyên Quang có khoảng hơn 90 nghìn người, với 9 ngành Dao sinh sống. Để nhận biết các nhóm Dao chính là ở bộ nữ phục của mỗi ngành Dao. Trong trang phục của phụ nữ Dao đỏ có màu sắc rực rỡ, nổi bật, được thêu thùa, trang trí rất cầu kỳ không thể lẫn với trang phục của các ngành Dao khác.

Bộ nữ phục gồm có: áo dài, áo con, dây lưng, quần, xà cạp, khăn đội đầu. Mỗi trang phục có 5 màu cơ bản: Đỏ, xanh, trắng, vàng, đen, trong đó chủ yếu là màu đỏ. Theo quan niệm của người Dao đỏ, màu đỏ mang lại hạnh phúc, may mắn, đầy đủ và tạo ra năng lượng tích cực cho con người.

Phụ nữ Dao Đỏ mặc áo tứ thân màu chàm đen, áo dài đến nửa bắp chân, không khoét nách, tay đấu thẳng vào thân, mở giữa, nẹp cổ áo kéo dài đến ngang thắt lưng, được thêu kín các họa tiết trang trí bằng chỉ màu. Dọc theo nẹp cổ đính những quả bông bằng chỉ hoặc len đỏ và nhiều chuỗi hạt cườm các màu. Gấu tay áo, nẹp xung quanh tà áo trước và sau đều thêu bằng chỉ màu. Áo không có khuy nên khi mặc đặt hai thân áo trước sát cạnh nhau rồi buộc dây lưng ra ngoài.


Phụ nữ Dao đỏ thôn Nà Mỏ, thị trấn Na Hang.

Người Dao Đỏ gọi áo con là “lui ton”, nhưng có thể coi đó là cái yếm. Yếm được làm từ vải thô, mặc bên trong áo dài, che kín cả ngực và bụng. Yếm. Cổ áo được thêu trang trí bằng nhiều đường chỉ màu và đính hai hàng ngôi sao tám cánh bằng bạc. Từ chính giữa cổ xuống đến bụng được đính 5-7 miếng bạc hình chữ nhật thành một hàng dọc, mỗi miếng dài khoảng 10cm, rộng khoảng 5cm, có chạm hoa văn trang trí. Chạy dọc hai bên cạnh những tấm bạc hình chữ nhật là hai hàng ngôi sao.

Dây lưng bằng vải đỏ, dài chừng 80cm, thêu hoa văn trang trí, hai đầu có đính các dải hạt cườm và tua chỉ hoặc len đỏ dài 20-30cm, dùng buộc ngoài áo dài, mối buộc ở trước bụng, hai đầu dây lưng thả về phía trước.

Quần cùng màu với áo, cắt theo kiểu chân què, cạp lá tọa, dài tới mắt cá chân. Gấu quần có thêu trang trí bằng chỉ nhiều màu.

Khăn đội đầu có hai loại: khăn vấn bên trong và khăn phủ bên ngoài. Khăn vấn bên trong dài khoảng 155cm, rộng khoảng 12cm, màu chàm đen. Toàn bộ mặt khăn được thêu kín các họa tiết trang trí bằng chỉ màu trắng, xanh lơ và đỏ. Hai đầu khăn đính nhiều chuỗi hạt cườm và có tua dài, màu đỏ. Khăn phủ bên ngoài bằng vải màu chàm đen, hình chữ nhật, thêu kín hoa văn trang trí bằng chỉ màu. Khăn phủ ngoài có nhiều cách đội, có thể phủ bên ngoài khăn quấn, hai đầu khăn bỏ về phía sau vai. Có thể quấn hai đầu khăn sang hai bên mang tai theo kiểu hình thoi. Cũng có thể khăn đội đầu là một tấm vải vuông có đính các tua chỉ hoặc len, bông màu đỏ để khi đội tua dài ra hai bên, buông xuống trước ngực.

Đi cùng với trang phục truyền thống là đồ trang sức bằng bạc của phụ nữ Dao đỏ chủ yếu làm bằng bạc, gồm có: vòng cổ, vòng tay, khuyên tai, nhẫn và nhiều chuỗi hạt cườm màu sắc khác nhau. Vòng cổ có thể đeo 1 đến 3 hoặc 5 chiếc, từ nhỏ đến lớn. Bạc và các trang sức làm từ bạc có vai trò rất quan trọng trong đời sống văn hóa, tinh thần của người dân tộc Dao Đỏ. Trong quan niệm của họ, nhà giàu không phải có nhiều vàng, trâu, bò, ruộng đất mà có nhiều bạc.

Năm 2019, Nghệ thuật trang trí trên trang phục truyền thống của người Dao đỏ được công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia. Đây không chỉ là niềm vinh dự, tự hào mà còn là động lực để đồng bào Dao đỏ bảo tồn, giữ gìn trang phục truyền thống của dân tộc mình.

Theo Báo Tuyên Quang

Tin cùng chuyên mục