Trong khuôn khổ Tọa đàm, nhiều tham luận liên quan đến chế độ thai sản trong hệ thống chính sách ASXH được các đại biểu trình bày như: Tình hình tham gia BHXH và khoảng trống bao phủ BHXH hiện nay trên địa TP.HCM; những khó khăn trong quá trình thu hút người dân tham gia BHXH tự nguyện; những hệ lụy khi thiếu chế độ thai sản cho phụ nữ và NLĐ; ảnh hưởng của chế độ thai sản đối với phụ nữ, trẻ em; một số kiến nghị, đề xuất các phương án mở rộng chế độ thai sản; mở rộng chế độ thai sản trong BHXH tự nguyện…
Đáng lưu ý, trong Dự thảo Luật BHXH sửa đổi, để mở rộng diện bao phủ, Ban Soạn thảo đề xuất quyền lợi thai sản cho lao động khu vực BHXH tự nguyện, mức trợ cấp 2 triệu đồng khi sinh con. Theo các đại biểu tham dự, việc đưa thêm chế độ thai sản vào BHXH tự nguyện để thu hút NLĐ tham gia là cần thiết, giúp bảo vệ tốt hơn cho NLĐ, nhất là lao động nữ. Tuy nhiên, nhiều đại biểu cũng bày tỏ một số băn khoăn, đặc biệt là mức trợ cấp 2 triệu đồng thai sản.
Bà Nguyễn Thị Hồng Nga- Phó Trưởng phòng Phòng Chế độ (BHXH TP.HCM) cho rằng, việc đề xuất mở rộng chế độ thai sản trong hệ thống chính sách ASXH của Việt Nam, cụ thể là trong chế độ của BHXH tự nguyện là cần thiết; khuyến khích NLĐ tham gia đóng BHXH, góp phần mở rộng diện bao phủ BHXH theo tinh thần cải cách chính sách BHXH của Trung ương. Tuy nhiên, về quyền lợi thai sản ở BHXH tự nguyện cần dựa theo mức đóng, thời gian tham gia, không nên cố định mức 2 triệu đồng.
Để người tham gia BHXH tự nguyện được bền vững, đại diện BHXH TP.HCM đề xuất nên cân nhắc nâng mức hỗ trợ từ 30% lên 50% đối với hộ nghèo, 25% lên 35% đối với hộ cận nghèo và từ 10% lên 20% đối với các nhóm còn lại. Điều này có thể làm tăng ngân sách trước mắt nhưng xét về lâu dài vẫn ít hơn số tiền nhà nước dùng để chi trợ cấp xã hội cho người không có lương hưu, trợ cấp BHXH hàng tháng.
Đồng quan điểm trên, bà Huỳnh Thị Ngọc Liên- Trưởng ban Nữ công LĐLĐ TP.HCM chia sẻ, thêm quyền lợi thai sản cho NLĐ tham gia BHXH tự nguyện là đúng nhưng mức hỗ trợ 2 triệu đồng là không đủ hấp dẫn. Trong hai năm 2021- 2022, Công đoàn TP.HCM đã vận động được nguồn kinh phí để giúp NLĐ tự do được tham gia BHXH tự nguyện. Trong đó có hơn 230 nữ, nhiều người trong độ tuổi sinh sản, nuôi con nhỏ. Tuy nhiên, theo quy định hiện hành họ lại không được hưởng chế độ ốm đau, thai sản nên thấy cũng rất thiệt thòi.
Luật nên cho phép mức hưởng linh hoạt theo mức đóng, thời gian tham gia của NLĐ. Nếu mức hưởng thỏa đáng thì công tác vận động người tham gia BHXH tự nguyện mới thuận lợi- đại diện Công đoàn TP.HCM kiến nghị.
Bà Đàm Thị Vân Thoa- Trưởng Ban Chính sách– Pháp luật, Hội LHPN Việt Nam cho biết, chế độ thai sản với lao động nữ là hết sức quan trọng. Các đóng góp bằng kinh nghiệm thực tiễn, cụ thể về thực trạng chế độ thai sản hiện hành cũng như đề xuất, góp ý về phương án mở rộng chế độ thai sản trong hệ thống BHXH tự nguyện sẽ được Hội LHPN Việt Nam góp ý vào Dự thảo Luật BHXH sửa đổi.
Phạm Thọ