Trong ngôi nhà mới khang trang, anh Dương Văn Bình, thôn Quảng Tân, xã Yên Lâm vẫn chưa tin đó là ngôi nhà của gia đình. Là hộ nghèo bao năm nay, gia đình anh Bình sống trong căn nhà dột nát, mỗi khi mưa gió lại nơm nớp lo sợ nhà đổ. Năm 2022, gia đình anh Bình được chính quyền địa phương, anh em họ hàng, làng xóm hỗ trợ vật liệu xây dựng, ngày công lao động, ngôi nhà rộng 60 m²  hoàn thành, giúp gia đình anh ổn định cuộc sống. Anh Bình cho biết: từ khi được Nhà nước hỗ trợ ngôi nhà vững chắc để ở, không phải lo lắng mỗi khi mùa mưa, rét đến, vợ chồng mình thấy cuộc sống ổn định hơn rất nhiều, có động lực để tập trung phát triển kinh tế sớm thoát nghèo.

 Nhà văn hóa thôn Cao Đường, xã Yên Thuận được xây dựng khang trang, đáp ứng nhu cầu sinh hoạt chung của người dân.

Trước đây, do địa hình nên cuộc sống của 29 hộ đồng bào dân tộc Mông xóm Gò Đá, thôn 1A Thống Nhất, xã Yên Phú luôn trong tình trạng thiếu nguồn nước sinh hoạt. Năm 2021, huyện đầu tư xây dựng 5 giếng khoan với kinh phí gần 17 triệu đồng/giếng và lắp đặt đường ống dẫn nước về tới từng hộ. Chị Hoàng Thị Phương, một người dân trong thôn vui mừng bảo, mấy nhà chung một giếng khoan, nước nhiều và sạch lắm, hàng tháng bà con chỉ góp tiền để trả tiền điện bơm nước thôi, không còn lo thiếu nước nữa rồi. Bà con cũng không còn mắc các bệnh về mắt, đường ruột do nguồn nước không hợp vệ sinh.

Còn tại thôn 8 Minh Tiến, xã Minh Hương, gia đình ông Hoàng Văn Thanh là hộ có nhiều cam nhất thôn và cũng là nguồn thu nhập chính của gia đình với 500 gốc cam. Vụ vừa rồi, trừ chi phí, gia đình ông thu lãi gần 150 triệu đồng. Ông Thanh bảo, vì có Đảng, Nhà nước quan tâm, hỗ trợ nên bây giờ đời sống bà con người dân tộc Mông ở Minh Hương thay đổi. Thôn, xã được mở đường to, xây dựng công trình nước sạch, hỗ trợ làm nhà kiên cố, xây trường học khang trang cho con em đi học... Bà con ngoài trồng lúa, ngô còn phát triển chăn nuôi trâu, bò, vịt tăng thu nhập nên nhiều hộ đủ ăn, mua xe máy đi lại thuận tiện, ổn định cuộc sống.

Đồng bào Mông ở Hàm Yên hiện có hơn 450 hộ với gần 2.800 khẩu sinh sống tại 9/18 xã, thị trấn. Trong đó, tập trung ở xã Yên Lâm, Minh Hương, Yên Phú, Tân Thành. Do thiếu đất canh tác, địa hình chia cắt, tập quán canh tác lạc hậu, trình độ dân trí còn hạn chế, xa trung tâm nên kinh tế chậm phát triển, đời sống bà con gặp nhiều khó khăn. Gần 82% tỷ lệ hộ nghèo của huyện là hộ đồng bào dân tộc Mông.

Đồng bào Mông thôn Tháng Mười, xã Yên Lâm tăng thu nhập từ chăn nuôi trâu, bò sinh sản.

Đồng chí Ma Văn Liên, Trưởng phòng Dân tộc huyện Hàm Yên cho biết, để nâng cao đời sống, thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội đồng bào dân tộc Mông, bên cạnh việc triển khai các Chương trình mục tiêu Quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, giảm nghèo, xây dựng nông thôn mới và các chương trình, kế hoạch, dự án khác, huyện Hàm Yên đang tích cực triển khai Đề án Phát triển kinh tế - xã hội, xây dựng hệ thống chính trị ở vùng có đông đồng bào dân tộc Mông trên địa bàn huyện giai đoạn 2021 - 2025. Đề án góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội tại địa bàn 13 thôn có đông đồng bào dân tộc Mông sinh sống thuộc 4 xã trên địa bàn huyện Hàm Yên; tạo sinh kế, giải quyết những khó khăn về sản xuất và đời sống, giảm nghèo bền vững, nâng cao đời sống vật chất và tinh thần cho Nhân dân, thu hẹp khoảng cách phát triển giữa vùng đồng bào dân tộc Mông với các vùng khác trên địa bàn; xây dựng hệ thống chính trị trong sạch vững mạnh, góp phần giữ vững an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội.

Sau hơn 2 năm triển khai, đề án đã hỗ trợ 139 hộ nghèo xóa nhà tạm, nhà dột nát với kinh phí hỗ trợ gần 7 tỷ đồng; hỗ trợ 465 téc nước, khoan 23 giếng, sửa chữa 3 công trình cấp nước tập trung với kinh phí đầu tư hơn 2,3 tỷ đồng; xây mới và nâng cấp sửa chữa 13/51 công trình hạ tầng với tổng kinh phí đầu tư gần 85 tỷ đồng... Đến nay, hơn 90% số hộ đồng bào dân tộc Mông đã được sử dụng nước sinh hoạt hợp vệ sinh; tỷ lệ người dân tham gia bảo hiểm y tế đạt 98%; 90% hộ gia đình đạt danh hiệu Gia đình văn hóa, hơn 85% thôn đạt danh hiệu Văn hóa; số hộ nghèo năm 2023 là 420/595 hộ, chiếm 70,6%...

Với sự đoàn kết, nỗ lực vươn lên, cùng sự quan tâm của Đảng, Nhà nước, cuộc sống đồng bào dân tộc Mông trên địa bàn huyện Hàm Yên sẽ ngày càng đổi thay, ấm no, giàu đẹp hơn.